| 
  • If you are citizen of an European Union member nation, you may not use this service unless you are at least 16 years old.

  • You already know Dokkio is an AI-powered assistant to organize & manage your digital files & messages. Very soon, Dokkio will support Outlook as well as One Drive. Check it out today!

View
 

Inhoudelijke uitwerking leesgroep

This version was saved 13 years, 1 month ago View current version     Page history
Saved by Tine
on February 1, 2011 at 12:33:40 pm
 


Boekenkeuze 

Sommige leesgroepen starten de eerste samenkomst al met een boekbespreking van een vooraf bepaald boek. Andere leesgroepen houden het tijdens de eerste sessie enkel bij kennismaking en bepalen dan de boekentitels voor de volgende sessies. De begeleider kan de boekenkeuze vergemakkelijken door bijvoorbeeld een overzicht mee te brengen van interessante titels en de korte inhoud van de boeken. Voor de leesgroep 16+ van bibliotheek Lochristi bijvoorbeeld is zo een overzicht van boekensuggesties met achtergrondinformatie opgesteld.    

 

Het is belangrijk om rekening te houden met het leesniveau en de verwachtingen van de leesgroepleden bij het bepalen van de boekenkeuze. Een leesgroepboek moet begrijpelijk zijn voor de leesgroepleden, maar ook niet te eenduidig of te gemakkelijk, want uitdieping moet steeds mogelijk zijn. Het eerste leesgroepboek is best een toegankelijk boek dat eventueel aansluit bij de leefwereld van de leesgroepleden. Toch is het ook de bedoeling om de leesgroepleden te laten kennismaken met boeken en genres die ze anders niet zouden lezen. Na verloop van tijd kan bijvoorbeeld een klassiek literair werk besproken worden met aandacht voor literaire analyse. Vaak brengen de leesgroepleden ook zelf leessuggesties aan. Hierin kan best een evenwicht gezocht worden zodat de interesse van alle leden eens aan bod kan komen.

 

Een web 2.0 toepassing zoals LibraryThing bijvoorbeeld kan hierbij ondersteuning bieden. LibraryThing biedt niet enkel suggesties op basis van gelijkaardige boeken, maar de leesgroepleden kunnen er ook hun eigen leesvoorkeuren delen met de andere leden en de begeleider. Bovendien kan op LibraryThing een aparte groepspagina voor de leesgroep gemaakt worden waar de boeken besproken kunnen worden en lijstjes kunnen aangelegd worden met leessuggesties. Ook het stemmen voor de boekentitels zelf kan eventueel anoniem via elektronische weg verlopen.

 

Er zijn leesgroepen die enkel boeken lezen rond een bepaald thema of het oeuvre van een schrijver uitdiepen. Sommige leesgroepen kiezen er net voor om elk leesjaar bijvoorbeeld een klassieker, een Nederlandstalig werk, een prijswinnaar, een adolescentenroman en een bestseller te bespreken om de boekenkeuze divers te houden. Meestal beperkt een leesgroep zich tot het bespreken van romans, maar leesgroepen die al lang bestaan kunnen vernieuwing in hun sessies brengen door aansluitende activiteiten te organiseren of door eens een ander genre te lezen en te bespreken, zoals poëzie, biografische literatuur, journalistieke boeken, graphic novel,... Op de website van LOCUS staat het verslag en de presentatie over genreverbreding van de ontmoetingsdag voor leesgroepen.

 

Bij de boekenkeuze kan ook ingespeeld worden op de actualiteit door een boek te lezen rond een onderwerp dat of een auteur die in de belangstelling staat of over een land dat in het nieuws komt.

 

Bij het kiezen van een leesgroepboek kan best rekening gehouden worden met het feit dat recente titels soms moeilijker in veel exemplaren verzameld kunnen worden. De leesgroepbegeleider of de ondersteunende bibliotheek kan deze boekentitels eventueel invoeren in een “nog te lezen”- verzameling op LibraryThing of een lijst bij My Discoveries als geheugensteuntje. Deze boeken kunnen dan het volgende leesjaar voor de leesgroep ingepland worden. Ook de dikte van het boek kan een rol spelen bij het vastleggen van de boekentitels. Voor de leesgroepleden kan het aangenamer zijn om een dik boek te bespreken na een vakantieperiode of wanneer er eens meer tijd zit tussen twee opeenvolgende sessies. Dikke en dunne boeken afwisselen kan ook helpen voorkomen dat drukbezette leesgroepleden afhaken omdat ze er niet in slagen het leesgroepboek tegen de sessies uit te lezen.

 

Databank met geschikte boekentips voor leesgroepen

Een van de conclusies uit het onderzoek van het VCOB luidde dat het selecteren van een degelijk leesgroepboek geen gemakkelijke taak is. VCOB deed bijgevolg de aanbeveling om een lijst op te stellen met geschikte boekentips voor leesgroepen. Leesgroepen kunnen in deze lijst hun boekentitels invoeren die geslaagde besprekingen hebben opgeleverd. 

 

Op de ontmoetingsdag voor leesgroepen van VCOB in 2007 werd ook een lijst met dertig boekentips verspreid.

   

Informatiebronnen voor boekenkeuzes 

 

Deze bronnen zijn ook terug te vinden onder de tag bundle “boekenkeuze” op Delicious.

 

Om bij te blijven met al deze informatiebronnen kan de begeleider of bibliotheekmedewerker gebruik maken van RSS feeds. Vervolgens kan bijvoorbeeld via Google Reader in een oogopslag gekeken worden welke aanvullingen er op deze websites of blogs zijn bijgekomen. 

 

  • Gedrukte informatiebronnen en hun websites:

De wekelijkse boekenbijlage De Standaard der Letteren en Uitgelezen van De Morgen zorgen vaak voor interessante boekentips en -recensies. Ook in weekbladen zoals Humo en Knack zijn overzichten van bestsellers en boekbesprekingen terug te vinden. 

 

Het magazine Boek publiceert korte recensies over fictie- en non-fictiewerken en op de website kunnen door via het archief op boekentitel te zoeken een aantal van deze recensies geraadpleegd worden.

 

Boek-delen is een tijdschrift voor lezers en leesgroepen dat vier keer per jaar verschijnt en onder andere recensies bevat en een tip tien van leesgroepboeken. Je kan je ook gratis abonneren op de nieuwsbrief van Boek-delen zodat je telkens via e-mail een overzicht krijgt van de inhoud van het nieuwe nummer, literaire prijzen, toneelvoorstellingen, auteurslezingen, boekverfilmingen, cursussen, tentoonstellingen en ander literair nieuws. 

 

Leeswolf is een maandelijks boekentijdschrift voor volwassenen boordevol recensies, artikels, auteursportretten en thematische stukken over fictie, non-fictie, kunst en poëzie. In het archief op de website van Vlabin-vbc staat de inhoudsopgave van de verschenen Leeswolfnummers en is de volledige tekst van bepaalde artikels online leesbaar. Voor een jongerenleesgroep kan Leeswelp, waarin kinder- en jeugdliteratuur wordt gerecenseerd, helpen bij de boekenkeuze. Ook van Leeswelp is er een online archief. In Wolfsprent, dat enkel nog elektronisch verschijnt en volledig op internet beschikbaar is, worden stripverhalen besproken, wat bijvoorbeeld interessant kan zijn voor genreverbreding in de leesgroep. Via zoeken.bibliotheek.be kunnen recensies uit Leeswolf en Leeswelp ook geraadpleegd worden een half jaar na publicatie door in de catalogus de boekentitel op te zoeken en vervolgens in de rechterkolom bij Recensie te verfijnen op Leeswolf of Leeswelp.

 

Zoals eerder vermeld kan bij de boekenkeuze bijvoorbeeld ingespeeld worden op de actualiteit door een boek te lezen rond een bepaald onderwerp of over een land dat in de belangstelling staat. De boeken Lezen &tcetera: gids voor wereldliteratuur en Lezen en leesclubs bieden overzichten aan van boeken ingedeeld volgens onderwerp. De literaire atlas Lezen op locatie van Pieter Steinz biedt een overzicht van werken in verschillende genres opgedeeld volgens de locatie waar ze zich afspelen. Op het internet kan de wereldkaart op Literatuurplein snel leessuggesties bieden en ook via de catalogus van openbare bibliotheek Brugge kan op een wereldkaart naar literatuur over verschillende landen gezocht worden. Verder biedt de reiskamer op de website van Hotel Boekenlust een alfabetisch overzicht van landen waar boeken zich afspelen.

 

  • Nederlandstalige websites voor boekenkeuze:

Op de website van Boekentaal staan leestips voor leeskringen. Boekentaal selecteert ook recent verschenen werken die de moeite waard lijken om in een leesgroep te bespreken. Bij de links op deze website wordt de boekenblog Moet je lezen aangeraden voor boekentips en de literatuurlog en website met alfabetische boekenlijst van recensent Coen Peppelenbos. Verder wordt de website Boekreviews aanbevolen waarop boeken in verschillende genres worden gerecenseerd. 

 

Via Boekenzoeker kunnen kinderen en jongeren boeken zoeken op genre, onderwerp of stemming. Vooral de boekenzoeker voor 15 tot 18 jaar kan interessant zijn voor de boekenkeuze bij een leesgroep 16+ of voor genreverbreding binnen een volwassenenleesgroep.

 

De databanken van Biblion zijn in de meeste bibliotheken te raadplegen. Via FictieRom zijn boekrecensies van Nederlandse en buitenlandse romans terug te vinden op onderwerp. De LiteRoms met recensies en de Uittrekselbanken bieden informatie voor een diepgaande bespreking van het leesgroepboek.

 

De catalogus van openbare bibliotheek Gent geeft in de rubriek Aanraders de keuze weer van de bibliotheek wat romans van het jaar betreft.

 

De themakamer op de website van Hotel Boekenlust biedt een overzicht van boekbesprekingen per genre aan.

 

Op de website Iedereen Leest van Stichting Lezen zijn boekrecensies opzoekbaar op titel, auteur, categorie en stemming of moodIedereen Leest - Wat lees jij? heeft ook een facebook-pagina waar lezers net zoals op de website boekentips kunnen vinden en delen. Op de website van Iedereen Leest is er ook een luik voor leesgroepen waarop boeken staan die geschikt zijn om in een leesgroep te bespreken en waar lezers reacties bij kunnen plaatsen.

 

Op de website Miekes Leesclub wordt een Boek van de week geselecteerd en er is elke maand een digitale nieuwsbrief met onder andere boekentips waarop je je gratis kan abonneren.

 

Via de website Romanadvies kan op zoek gegaan worden naar leessuggesties op basis van titels of auteurs die in de smaak vielen. Ook bijvoorbeeld Bibliotheek Drenthe (NL) biedt leesadvies aan op basis van een graag gelezen auteursnaam.

 

De bibliotheek van Heist-op-den Berg is gestart met het project voor leesbevordering Start to read. De website biedt ondersteuning bij boekenkeuze via verschillende genres in de vorm van literaire menu’s en op basis van iemands leesprofiel. 

 

Op Vitaal.nl is er een luik voor leeskringen waarop een boekenlijst voor leesgroepen staat die regelmatig wordt aangevuld. Via de nieuwsbrief wordt telkens het boek van de maand aangekondigd dat op de website besproken wordt met discussietips erbij.

 

Literaire prijswinnaars zijn op talrijke websites terug te vinden: 

 

Op de website boek.be worden prijswinnaars, bestsellers en literaire activiteiten bekend gemaakt. Ook om bijvoorbeeld aan genreverbreding te doen binnen de leesgroep kan deze website interessant zijn, want bij de rubriek boeken kan gezocht worden naar korte samenvattingen van boeken op genre en vervolgens op verfijningen binnen dat genre.

 

Op Bibliotheek.be is er een aparte rubriek voor literaire en filmbekroningen. Dit overzicht laat toe om snel een prijswinnaar te kiezen om te lezen in een leesgroep.

 

De rubriek Cultuur & Media van deredactie.be houdt de leesgroepbegeleider op de hoogte van het culturele en het medianieuws, waaronder de literaire prijswinnaars.

 

De papieren man verzamelt het literaire nieuws, waaronder berichtgeving over literaire prijswinnaars.

 

De webwijzer verwijst bij de hoofdrubriek Letterkunde naar tal van Nederlandstalige en anderstalige websites over literatuur. De subrubrieken zijn vaak genres en letterkunde van verschillende landen, wat interessante links zijn om bijvoorbeeld een boek te zoeken voor genreverbreding in de leesgroep. De webwijzer heeft ook een aparte rubriek binnen Letterkunde met links naar websites van literaire prijzen waarbinnen onder andere op taal verfijnd kan worden.  

 

Wikipedia geeft een uitgebreid overzicht van literaire prijzen in allerlei landen.

 

Ook via zoeken.bibliotheek.be kan meteen gezocht worden op bekroonde werken en vervolgens kan de zoekvraag in de rechterkolom verfijnd worden op bijvoorbeeld de gewenste literaire prijs.

 

  • Engelstalige websites voor boekenkeuze:

De American Library Association geeft boekenlijstjes per thema.

 

In 2003 startte BBC een zoektocht naar het meest geliefde boek van Groot-Brittannië in The Big Read-campagne. De top 200 van deze boekenlijst levert interessante titels en veel klassiekers op om te bespreken en te beoordelen in een leesgroep.

  

In de handleiding voor leesgroepen van VCOB werd de website Bookmuse voor leesgroepleden en lezers aangeraden. Als je lid wordt op deze website kan je de rubriek Muse Notes met boekbesprekingen en discussievragen raadplegen en zelf een recensie delen.

 

Op de website van Booktrust staan boekentips over verschillende onderwerpen.

 

Buckinghamshire Libraries in Groot-Brittannië brengt per seizoen een nieuwsbrief voor leesgroepen uit die in PDF-formaat te downloaden is. Deze nieuwsbrief bevat onder andere boekrecensies, literaire prijswinnaars en activiteiten.

 

De wiki Library Success biedt een overzicht van websites, blogs en wiki’s met boekentips in verschillende genres en voor verschillende doelgroepen.

 

National Literacy Trust van Groot-Brittannië geeft een overzicht met links naar websites met onder andere boekentips voor leesgroepen.

 

New Books is een tijdschrift voor lezers en leesgroepen uit Groot-Brittannië. De boekrecensies zijn via een zoekvenster te lezen op de website. De inhoudstafel van elk magazine staat op de website en oudere nummers zijn gratis te downloaden in PDF-formaat. 

 

The New York Times heeft op zijn website een aparte rubriek Book Reviews waar zowel bestseller-lijstjes te raadplegen zijn als boekenrecensies op titel en auteursnaam.

 

Ook Oprah Winfrey selecteert boeken voor Oprah’s Book Club en haar website bevat achtergrondinformatie en filmpjes bij de boeken.

 

Reader2reader is een surftip uit de handleiding van VCOB voor het vinden van boekentips en boekrecensies. Lezers kunnen op deze website hun boeken beoordelen, bespreken en taggen. De website is doorzoekbaar op boektitel en auteursnaam, maar ook onder andere op tag en “mood”.

 

Ook Whichbook werd door de werkgroep leesgroepen in de handleiding aangeraden als bron. Op deze website kunnen boeken gekozen worden die aan een aantal criteria voldoen die je zelf bepaalt.

 

Terug naar bovenaan pagina

Boekbespreking

Achtergrondinformatie opzoeken over de boeken zodat de boekbespreking meer diepgang krijgt, bleek een moeilijk punt bij de voorbereiding van een leesgroep. De bibliotheken stelden in het VCOB onderzoek dat vooral secundaire literatuur over recente boeken veel moeilijker te vinden is dan bij klassiekers.

 

Op de website van LOCUS staat een presentatie over literatuur en media waarin veel informatiebronnen voor leesgroepen worden beschreven. 

 

Hieronder worden een aantal informatiebronnen besproken die vaak informatie bevatten voor de bespreking van recente boeken. 

 

Informatiebronnen voor boekbesprekingen

 

Deze bronnen zijn ook terug te vinden onder de tag bundle “boekbespreking” op Delicious.

 

  • Gedrukte informatiebronnen en hun websites:

Op de website van Boekentaal worden de mappen van Boekentaal Mondiaal aangeraden als materiaal voor leeskringen. Jaarlijks biedt Boekentaal Mondiaal twee mappen te koop aan waarin boeken voor leesgroepen worden besproken.

 

Het tijdschrift Boek-delen bevat telkens een auteursinterview, een auteursdossier met uitgebreide bio- en bibliografie en een uitgebreide boekbespreking met discussievragen. In het register van het tijdschrift kan gemakkelijk nagekeken worden of er iets in het tijdschrift is verschenen over het te bespreken leesgroepboek of de auteur. Op Vitaal.nl zorgt de redactie van Boek-delen ook voor een boekenlijst met achtergrondinformatie en discussietips bij vaak recente leesgroepboeken.

 

Als de bibliotheek een abonnement heeft of neemt op de recensietijdschriften Leeswolf en/of Leeswelp kan de recensiedatabank van Vlabin-vbc ook geraadpleegd worden om recensies te zoeken van het leesgroepboek.

 

Het literair tijdschrift DW B waar veel auteurs voor schrijven, kan ook online gelezen worden en bevat onder andere diepgaande boekbesprekingen.  

 

In de wekelijkse boekenbijlage De Standaard der Letteren en Uitgelezen van De Morgen staan ook vaak uitgebreide boekenrecensies en interviews met auteurs. De Nederlandse krant NRC Handelsblad heeft een aparte rubriek NRC boeken op de website met onder andere literair nieuws, auteurinterviews en boekrecensies. Via Mediargus, waarop veel bibliotheken geabonneerd zijn, zijn artikels van verschillende Vlaamse en Nederlandse kranten en magazines eenvoudig terug te vinden via de naam van de schrijver of de titel van het boek.

 

Leesweb maakt papieren werkmappen met volledige leesgroepvoorbereiding van recente of populaire leesgroepboeken. De werkmappen bevatten een bio- en bibliografie, inhoudelijke boekanalyse, artikels en discussievragen. Ze kunnen aangekocht worden bij Leesweb zelf of via Davidsfonds. Enkele bibliotheken heeft deze werkmappen ook opgenomen in de collectie.

 

In Querido's leesclubgids (Querido's leesclubgids : romans uit Nederland en Vlaanderen / Yves van Kempen. - Amsterdam : Querido, 2006. - 237 p.) worden twintig geschikte leesgroepboeken inhoudelijk besproken met discussievragen, achtergrondinformatie over de auteur en kritiek van recensenten. De besproken boeken zijn geschreven door onder andere Hafid Bouazza, A.F.Th. van der Heijden, Tom Lanoye, Kees 't Hart, K. Schippers, Jan Siebelink, Thomas Rosenboom, Patricia de Martelaere, Doeschka Meijsing, Bernlef, Annelies Verbeke, Abdelkader Benali en Arnon Grunberg.

 

 

In het derde deel van het boek Lezen en leesclubs (Lezen en leesclubs / Inge Drewes. – [Amsterdam] : Pearson Education Benelux, cop. 2006. - 232 p. : ill. - P. 75-224) worden boeken besproken voor leesgroepen rond veertien verschillende thema’s: familieleven en bloedbanden, verlies en afscheid, oorlog en dictatuur, emigranten en kolonisten, buitenstaanders, misdaad en straf, andere culturen, de geschiedenis verbeeld, geloven en religie, de hedendaagse wereld, (auto)biografie, prijswinnaars, humor en ironie en verborgen boeken. De bespreking bestaat telkens uit een samenvatting van het verhaal, een biografische schets van de auteur en discussievragen bij het boek.

 

 

Ook Lezen &tcetera: gids voor wereldliteratuur van Pieter Steinz (Lezen etcetera: gids voor de wereldliteratuur / Pieter Steinz. - Amsterdam : Prometheus, 2004. - XIII, 450p.) kan helpen bij het voorbereiden van een boekbespreking. Steinz geeft een korte bio- en bibliografische schets van 416 auteurs en biedt bij iedere schrijver gelijkaardige suggesties aan om verder te lezen. Daarnaast bevat dit naslagwerk onder andere samenvattingen van 104 klassiekers uit de wereldliteratuur en 52 literaire schema’s van bekende boeken met aandacht voor de literaire invloeden op de schrijver.

 

 

In Wereldliteratuur nader bekeken (Wereldliteratuur nader bekeken:  boekbesprekingen voor leeskringen en de bovenbouw van havo/vwo / Laurieke de Koning. – Arnhem: Ellessy, 2001. – 296 p.) bespreekt Laurieke de Koning dertig boeken voor leeskringen en de bovenbouw van havo/vwo. Elke boekbespreking bevat een biografie van de auteur en de korte inhoud van het boek. Daarnaast worden telkens een aantal verhaalanalytische aspecten behandeld, zoals thema, structuur, titel, stijl, genre, symboliek, motieven en motto. Ook bijvoorbeeld het ontstaan van de roman, parallellen met andere werken of de historische context worden uitgediept bij bepaalde werken.    

 

 

 

  • Nederlandstalige websites voor boekbesprekingen: 

De databanken van Biblion zijn in de meeste bibliotheken te raadplegen. LiteRom biedt recensies en artikels aan uit Nederlandse en Vlaamse dag- en weekbladen over Nederlandstalige literatuur. Deze databank is snel doorzoekbaar op onder andere schrijver, titel, genre en onderwerp. LiteRom Wereldliteratuur bevat boekrecensies en auteursinterviews verschenen in Nederlandse dag- en weekbladen over niet-Nederlandstalige literatuur en is onder andere doorzoekbaar via boekentitel, achternaam auteur en taal van het oorspronkelijk werk. In de Uittrekselbank kan je onder andere uittreksels vinden van Nederlands- en anderstalige boeken en auteursportretten met bio- en bibliografie en een schets van de hoofdlijnen in het werk van de auteur. Sommige boeken worden ook inhoudelijk uitgebreid besproken met een analyse van het thema, taal en motto, structuur, personages en andere aspecten. Voor jeugdliteratuur bestaat er ook een Jeugd LiteRom en Uittrekselbank Jeugd.  

 

De website Boekentaal biedt een overzicht van besproken boeken, soms zijn dit enkel boekimpressies, maar voor sommige titels zijn er volledig uitgewerkte boekbesprekingen en discussietips voor in de leesgroep. Ook biedt de Boekentaal website bio- en bibliografieën aan van auteurs en van sommige schrijvers zijn er uitgebreide dossiers gemaakt waarin alle teksten van op deze website over de auteur en zijn of haar werken gebundeld zitten. 

 

De Boekentaal-website geeft verder een overzicht van interessante links voor leeskringen. Een aantal van deze links zijn erg bruikbaar voor het vinden van achtergrondinformatie voor boekbesprekingen in leesgroepen. De boekensalon, bijvoorbeeld, is een platform waarop je onder andere boeken kan opzoeken die besproken zijn en bio- en bibliografieën van auteurs. Amnesty biedt op haar website in samenwerking met uitgeverij De Geus leeswijzers aan met inhoudelijk informatie over het boek, achtergrondinformatie over de auteur en discussievragen. Literatuur.startpagina.nl is een website waarop allerlei internetlinks in verband met literatuur verzameld zijn. Voor de boekbespreking kunnen de links gebundeld onder de rubriek Recensies en Over schrijvers relevant zijn. 

 

Boekweb is een website waarop boekensites per rubriek en land verzameld zitten.

 

De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren bevat bio- en bibliografieën van Nederlandstalige auteurs, primaire teksten, secundaire literatuur, links, portretten en een aantal geluids- en videofragmenten. DBNL is snel te doorzoeken op naam van de auteur of de titel van het te bespreken leesgroepboek.

 

De website van Hotel Boekenlust biedt naast boekbesprekingen bij elke titel ook suggesties om verder te lezen over hetzelfde onderwerp aan. 

 

De website van Literair Nederland bundelt literair nieuws en bevat onder andere auteurbiografieën, boekrecensies, videofragmenten over literatuur en boekverfilmingen.

 

Via Literatuurlinks kan op boekentitel, auteur of rubriek het internet doorzocht worden voor achtergrondinformatie hierover. 

 

Op Literatuurplein.nl kunnen lezers hun mening over gelezen boeken delen en verder bevat de website onder andere literair nieuws, informatie en videofilmpjes over auteurs en hun werk, recensies, een literair agenda en cursussen.

 

Het loont vaak de moeite om eens op de website van de uitgeverij van het te bespreken leesgroepboek te kijken voor achtergrondinformatie. Websites van uitgevers bevatten immers vaak informatie over de boeken en auteurs. De website van Querido en De Bezige Bij bijvoorbeeld hebben een apart luik voor leesgroepen met achtergrondinformatie en discussievragen bij de boeken. 

 

VPRO heeft een uitgebreide website specifiek rond boeken met gemakkelijk opzoekbare informatie over auteurs en hun werk, artikels en dossiers rond literaire onderwerpen. Daarnaast staan er filmpjes van Boeken op TV en de podcast-versies Boeken op Radio op de website waarin boeken worden besproken en auteurs geïnterviewd worden over hun werk. 

 

Webwijzer heeft een hoofdrubriek Boekbesprekingen waarin een overzicht wordt gegeven van Nederlandstalige en anderstalige websites hierover. Via RSS feed kan ook abonnement op deze rubriek genomen worden om op de hoogte te blijven van nieuwe websites die voor boekbesprekingen worden toegevoegd.  

 

8 weekly is een online cultuurmagazine met een aparte rubriek met recensies van recente boeken en interviews.

 

Op zoeken.bibliotheek.be zijn er digitale auteursmappen beschikbaar met onder andere een bibliografie, volledige persartikels over de auteur en de werken, interviews en websites. Via RSS feed kunnen de nieuwe recensies in de pers of recensies over het werk van een bepaalde auteur op zoeken.bibliotheek.be gemakkelijk worden opgevolgd. 

 

Bij de boekbespreking in een leesgroep is het altijd nuttig om een paar opmerkingen of uitgesproken meningen over het boek uit recensies achter de hand te hebben om de discussie te bevorderen. De virtuele leesgroepen en interactieve boekendiscussieplatforms bieden vaak uitgesproken beoordelingen, recensies, interessante discussievragen en reacties op boeken aan. Ze zijn dus zeker ook de moeite waard om te raadplegen bij de voorbereiding van een boekbespreking in de leesgroep.

 

  • Engelstalige websites voor boekbesprekingen:

The Big Read van National Endowment for the Arts in de Verenigde Staten geeft onder andere een Reader’s guide bij boeken met informatie over de personages, de historische context, de auteur en discussievragen.

 

Sparknotes is eigenlijk bedoeld voor studenten, maar de rubriek Literature bevat uitgebreide boekanalyses met discussievragen en is vooral interessant voor de bespreking van klassiekers in leesgroepen.

 

De wiki van Library Success heeft een rubriek voor Book Discussion Group Resources links:

 

Van de website Book-Clubs-Resource is vooral het luik Reading Group Guides relevant voor boekbesprekingen met verwijzingen naar websites waar boeken inhoudelijk besproken worden en discussievragen voor in de leesgroep worden gegeven.

 

Op Book Movement kunnen lezers en leesgroepen boeken bespreken. De reading guides met boekanalyse en discussievragen zijn doorzoekbaar op titel of auteur van het leesgroepboek.

 

De website van Hennepin County Library heeft een aparte rubriek voor leesgroepen waarin onder andere websites gebundeld zijn voor achtergrondinformatie over auteurs, boekbesprekingen en reading guides.

 

Bij Reading Group Guides kan je bij het luik Find a guide zoeken naar de bespreking en discussiegids van leesgroepboeken op onder andere titel, auteur, thema en genre.

 

Ook op websites van uitgeverijen, zoals HarperCollinsRandom House en Penguin staan vaak boekbesprekingen en discussievragen voor leesgroepen.

 

  • Geraadpleegde websites door leesgroepleden

In de enquête bij leesgroepen ondersteund door bibliotheken in Oost-Vlaanderen werd ook gevraagd of de leesgroepleden soms op internet surfen voor informatie over het boek dat ze met de leesgroep lezen. Deze vraag werd door 85 % van de leesgroepleden positief beantwoord. De respondenten gaven ook de websites waarop ze boekinformatie zoeken.

 

De meeste leesgroepleden maken gebruik van de zoekmachine Google. Op de tweede plaats staat wikipedia als meest geraadpleegde online informatiebron. Verder zoeken een aantal leesgroepleden op websites van kranten, tijdschriften, radio en tv, zoals

http://www.standaard.behttp://www.nrcboeken.nl/leesclub/leesclub-light, http://www.parool.nl/http://www.trouw.nl/http://www.vitaal.nl/,

http://boeken.vpro.nl/http://www.volkskrant.nl/http://www.radio1.be/http://www.lefigaro.fr/livres/index.phphttp://www.lemonde.fr/http://www.zeit.de/http://www.liberation.fr/

http://knack.rnews.be/nl/actualiteit/http://www.guardian.co.uk/http://www.bbc.co.uk/arts/books/,  http://www.humo.be/http://www.cobra.be/cm/cobra en http://www.nybooks.com/.

 

Ook op literaire blogs en websites zoals http://papierenman.blogspot.com/http://www.literairnederland.nl/http://www.literatuurplein.nl/http://www.boekgrrls.nl/http://www.perlentaucher.de/

http://bibman.blogspot.com/http://www.derecensie.web-log.nl/http://www.the-ledge.com/http://www.dereactor.org/ en http://www.boekbesprekingen.nl/ zoeken leesgroepleden naar boekinformatie. 

 

Databanken zoals Literom via de bibliotheek, http://www.dbnl.org/ en http://www.scholieren.com/ worden ook geraadpleegd door een aantal van de ondervraagde leesgroepleden, net zoals de online bibliotheekcatalogi, http://zoeken.bibliotheek.behttp://mom.biblion.nl/ en http://www.bibliotheek.be/.

 

Verder zoeken een aantal leesgroepleden op websites van literaire organisaties zoals http://www.iedereenleest.be/http://www.leesweb.be/ en http://www.stichtinglezen.be/. Ook de online boekenwinkels http://www.amazon.com/ en http://www.abebooks.com/ en websites van de auteurs en van uitgeverijen zoals http://www.boek.be/http://www.thehouseofbooks.com/ en http://www.sirene.nl/ worden geraadpleegd door een aantal leesgroepleden voor informatie over leesgroepboeken. Een aantal ondervraagde leesgroepleden maken ook gebruik van de virtuele boekenplanken http://www.deboekenplank.nl/,  http://www.deboekensalon.nl/ en http://www.librarything.nl/.

  

Terug naar bovenaan pagina

Voorbereiding

Voor de begeleider is de belangrijkste taak bij de voorbereiding van de boekbespreking het aandachtig lezen van het leesgroepboek. Het is aan te raden om het boek eerst te lezen en pas daarna de achtergrondinformatie te raadplegen. Zo kan de begeleider zich in de positie van de andere leesgroepleden inleven en zonder beïnvloeding zijn of haar eigen interpretaties noteren of andere zaken die opvallen aan de leeservaring. Na het doornemen van de informatie die de begeleider verzameld heeft kan hij of zij het boek herlezen en zullen bepaalde delen opvallen en geduid worden door de boekbesprekingen en recensies. Op basis van het gelezen boek en de achtergrondinformatie zal de begeleider al een aantal concrete vragen voor de leesgroep verzameld hebben. Daarnaast kan de begeleider gestructureerd te werk gaan en de verschillende aspecten van het verhaal analyseren. De website Boekentaal geeft een uitgebreid overzicht van de verschillende elementen die bij de verhaalanalyse aan bod komen en een verklaring van literaire termen. Voor begeleiders van leesgroepen die hun literaire kennis willen bijscholen zijn er verschillende cursussen beschikbaar. 

 

Boekanalyse

Om enerzijds structuur aan te brengen in de boekbespreking en anderzijds de achtergrondinformatie en de discussievragen bij de voorbereiding te verwerken kunnen bijvoorbeeld de volgende aspecten van het boek besproken worden:

 

  • De auteur

Biografie

Bibliografie

Hoofdlijnen in het werk van de auteur

Situering van het boek binnen het oeuvre

Prijzen

Verfilmingen

 

  • Waardering van recensenten

Recensenten met een uitgesproken mening over het boek of het werk van de auteur in het algemeen kunnen hier geciteerd worden met bronvermelding.

 

  • Het boek

Korte inhoud: Dit helpt zowel voor de begeleider als voor de leesgroepleden om de verhaallijn in herinnering te brengen.

 

Personages: Wie zijn de hoofd- en nevenpersonages, zijn de personages levensecht of niet, zijn er (on)sympathieke personages en waarom?

 

Thematiek: Welk onderwerp vormt de kern van het verhaal?

 

Motto: In sommige boeken staat in het begin bijvoorbeeld een citaat. Wat betekent dit motto met betrekking tot het verhaal?

 

Titel: Wat is de betekenis van de titel, zit er symboliek in, vat het de kern van het verhaal samen, heeft de titel betrekking op een bepaald personage?

 

Motieven en symboliek: In sommige boeken keren bepaalde elementen, bijvoorbeeld een liedfragment, regelmatig terug als een motief of rode draad doorheen het verhaal. Daarnaast kunnen bepaalde zaken symbolisch verbonden zijn met een bepaalde betekenis, zoals sneeuw dat symbool kan staan voor de dood.

 

Structuur: Is het verhaal opgebouwd in hoofdstukken, delen, fragmenten, dialogen, brieven, ,… en is er een open of gesloten einde?

 

Tijd: In welke periode speelt het verhaal zich af, is de chronologie rechtlijnig, zijn er flashbacks en flashforwards? Eventueel de echte historische context toelichten.

 

Ruimte: Op welke plaatsen speelt het verhaal zich af, zijn ze realistisch geschetst, beïnvloeden bepaalde locaties het gedrag van de personages, worden bepaalde plaatsen geassocieerd met personages of geven ze meer achtergrondinformatie over de personages?

 

Vertelperspectief: Wie vertelt het verhaal, is het een objectieve of subjectieve verteller, is het een betrouwbare verteller, wordt er verteld vanuit het ik-perspectief of is het een alwetende verteller?

 

Genre: Welk type roman (psychologisch, historisch, coming-of-age, briefroman,…) is het en vertoont het boek de kenmerken van dit genre of wordt er mee gespeeld?

 

Stijl: Is het taalgebruik poëtisch, wordt er gespeeld met de interpunctie, zijn er vooral lange of korte zinnen, is het eerder een journalistieke stijl, worden er veel moeilijke woorden gebruikt?

 

Boekenomslag: Het verhaal achter de afbeelding op de voorkant van het boek kan soms relevant zijn voor het verhaal van het boek zelf. Soms heeft de auteur immers bewust voor een bepaalde afbeelding gekozen, soms heeft de uitgever gekozen voor de Nederlandstalige versie en is het interessant om te vergelijken met de oorspronkelijke versie. Het is ook mogelijk dat de omslag niet bij de inhoud van het boek lijkt te passen.

 

Verder lezen: Interessante websites, artikels, gelijkaardige werken, een inhoudelijk verwant gedicht of leessuggesties kunnen ook meegegeven worden.

 

De begeleider kan tijdens de leesgroepsessie een beknopte versie van deze voorbereiding aan de leesgroepleden geven, zodat ze de documentatie later nog kunnen raadplegen. Deze documenten kunnen bijvoorbeeld ook op Google Documenten geplaatst worden, zodat ze door de leesgroepleden verder aangevuld kunnen worden met zaken die hen tijdens het lezen zijn opgevallen of die tijdens de sessie besproken werden.

 

In het tweede deel van het boek Lezen en leesclubs geeft Inge Drewes een uitgebreid overzicht van de verschillende aspecten die bij de analyse van een roman aan bod kunnen komen. Bovendien geeft Drewes bij elk kenmerk een aantal discussievragen die in de leesgroep gesteld kunnen worden.

 

Op basis van het onderzoek naar leesgroepenwerking in Vlaamse bibliotheken deed VCOB een aantal suggesties om de voorbereiding van de boekbespreking bovenlokaal te ondersteunen. De centralisatie van informatie kan er enerzijds voor zorgen dat bibliotheken hun besprekingen kunnen uitwisselen of dat ze kunnen samenwerken met literatuurspecialisten. Anderzijds kan een bovenlokaal opgestelde vragenlijst ook zorgen voor een leidraad bij het bespreken van boeken met weinig recensies. Hieronder wordt daartoe een aanzet gegeven.

 

Discussievragen

Deze algemene discussievragen kunnen helpen bij de bespreking van boeken waarover geen specifieke discussievragen te vinden zijn. De lijst kan steeds aangevuld worden met vragen die geschikt zijn voor de bespreking van leesgroepboeken. De website ReadingGroupGuides biedt een Engelstalige leidraad met discussievragen voor boeken waarvan nog geen bespreking bestaat. Ook het bovenstaande overzicht met verschillende aspecten van een boekanalyse biedt alvast een kader waarmee alle leesgroepboeken besproken kunnen worden. 

 

Voorbereidingen delen

 

Auteur

Titel

Datum toevoeging

Toegevoegd door

Bánk, Zsuzsa

De zwemmer

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Brouwers, Jeroen

Datumloze dagen

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Coe, Jonathan

De regen voor hij valt

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Díaz, Junot

Het korte maar wonderbare leven van Oscar Wao

 04/05/2010 

bib Lochristi 

 

Februari, Marjolijn

De literaire kring

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Flaubert, Gustave

Madame Bovary

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Franzen, Jonathan

De correcties

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Greer, Andrew Sean

Het verhaal van een huwelijk

 04/05/2010 

bib Lochristi 

 

Grøndahl, Jens Christian

Rode handen

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Hermans, Willem Frederik

Nooit meer slapen

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Houellebecq, Michel

Elementaire deeltjes

 04/05/2010 

bib Lochristi 

McEwan, Ian

Aan Chesil Beach

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Mercier, Pascal

Nachttrein naar Lissabon

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Proulx, Annie E.

Scheepsberichten

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Trojanow, Ilija

De wereldverzamelaar

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Vargas Llosa, Mario

Het ongrijpbare meisje

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Verhulst, Dimitri

De helaasheid der dingen

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Verhulst, Dimitri

Mevrouw Verona daalt de heuvel af

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Veronesi, Sandro

Kalme chaos

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Wieringa, Tommy

Joe Speedboot

 04/05/2010 

bib Lochristi 

Zusak, Markus

De boekendief

 04/05/2010 

bib Lochristi 

 

Hier kunnen begeleiders hun voorbereidingen uitwisselen, net zoals bibliotheken uitgewerkte praktijkvoorbeelden uitwisselen voor activiteiten met schoolkinderen in de bib op de website School en Bibliotheek.

 

Samenwerking met literatuurspecialisten kan bijvoorbeeld door een beroep te doen op docenten literatuurwetenschappen en hun studenten om boekanalyses hier te delen of om te adviseren bij verhaalanalyses.

 

Ook Vormingplus Gent-Eeklo heeft in samenwerking met bibliotheek Gent een interactieve databank gemaakt waar de begeleiders van hun leesgroepen voorbereidingen, tips en boekentitels met elkaar kunnen delen. Bibliotheek Gent werkt hieraan mee door boekbesprekingen, informatie uit de Biblion databanken, recensies, auteursportretten en leestips aan de databank toe te voegen. Verder kunnen ook praktische zaken zoals aanwezigheidslijsten van de deelnemers en data van leesgroepbijeenkomsten hierop gedeeld worden zodat de begeleiders ook eens elkaars leesgroepbijeenkomsten kunnen bijwonen. De databank is echter uitsluitend bedoeld als intern instrument voor de leesgroepbegeleiders van Vormingplus Gent-Eeklo en is dus niet beschikbaar op het internet.

 

De voorbereidingen van de boeken die De Paterlina’s, een jongerenleesgroep verbonden aan bibliotheek Lokeren, bespreken zijn wel online terug te vinden als Google Documenten via hun blog.

 

Terug naar bovenaan pagina

Gespreksvormen en verloop van de sessie

De meeste leesgroepsessies starten met de rondvraag of de leesgroepleden het boek al dan niet graag gelezen hebben en waarom. Het is tijdens deze rondvraag de bedoeling dat iedereen om de beurt aan het woord komt en dat de leesgroepleden luisteren naar elkaar zonder elkaar te onderbreken en al meteen te discussiëren. Soms blijkt uit deze rondvraag dat sommige leden het verhaal niet goed hebben begrepen, het boek niet hebben uitgelezen of het verhaal al wat vergeten zijn. Dan kan de begeleider de verhaallijn van het boek samenvatten zodat alle leesgroepleden mee zijn en aan de discussie kunnen deelnemen.

 

De begeleider kan een beknopte versie van de voorbereiding van de boekbespreking in kopie aan de leesgroepleden geven tijdens de leesgroepsessie. Sommige begeleiders delen deze documentatiebundel uit aan het begin van de sessie zodat de leesgroepleden de achtergrondinformatie en citaten van de recensenten met de begeleider mee kunnen lezen. Deze documentatiebundel zorgt er ook voor dat de bespreking meer volgens de structuur van de voorbereiding verloopt en veel leesgroepleden maken er een gewoonte van om zaken te noteren in de bundel die tijdens de bespreking nog worden toegevoegd. Een nadeel aan het gebruiken van de bundel tijdens de sessie kan zijn dat sommige leden daardoor de bundel beginnen doorlezen in plaats van deel te nemen aan de discussie. Bijgevolg zijn er ook begeleiders die de documentatiebundel pas op het einde van de leesgroepsessie geven en eventueel nog eens alle aspecten overlopen en samenvatten wat erbij tijdens de discussie gezegd is. In dat geval valt de bundel als leidraad voor de bespreking weg en moet de begeleider de sessie duidelijk structureren, maar er tegelijk voor zorgen dat het lijkt alsof alle aspecten op een spontane manier tijdens de discussie aan bod komen.

 

Zowel het gesprek gaande houden als ervoor zorgen dat er niet te ver van het boek afgeweken wordt tijdens de discussies zijn belangrijke taken voor de leesgroepbegeleider. De begeleider moet alle aspecten van het boek goed in het hoofd hebben zodat hij of zij vlot kan inspelen op wat er gezegd wordt, bijvragen kan stellen en bepaalde zaken kan duiden. Regelmatig meningen en vaststellingen in eenvoudige termen samenvatten of herformuleren helpt om de aandacht van de leesgroepleden bij het boek te houden en ervoor te zorgen dat iedereen begrijpt wat er gezegd is. Een sporadisch moment stilte tijdens de leesgroepsessie kan de leden tot extra reflectie aanzetten en stillere leden de kans geven om het woord te nemen nu ze er niet voor moeten strijden. Om de discussie aan te wakkeren is het altijd interessant om heel uitgesproken meningen over het boek in de groep te gooien. Tijdens de voorbereiding kan de begeleider dus best op zoek gaan naar meningen van recensenten of lezers die hun beoordeling van het boek op het internet geplaatst hebben. Als in de leesgroep de meningen over het boek verdeeld zijn, levert dit over het algemeen de beste discussies op. De begeleider kan dan best de kant kiezen van de leesgroepleden die qua mening in de minderheid zijn om de discussie te versterken. Om het gesprek gaande te houden kan de begeleider ook vragen aan de leesgroepleden of er bepaalde fragmenten uit het boek zijn bijgebleven om een bepaalde reden of er anders zelf een aantal voor te lezen en uit te diepen. In de leesgroep wordt het boek steeds meegebracht en het kan interessant zijn om nog eens terug te grijpen en stil te staan bij bepaalde delen die de moeite waard zijn qua stijl, inhoud, achtergrond van de auteur of omdat ze bijvoorbeeld onduidelijk zijn. Vaak hebben leesgroepleden zich ook een beetje voorbereid op de leesgroep door zaken te noteren bij bepaalde fragmenten.    

 

Er zijn dus verschillende mogelijkheden om het gesprek gaande te houden, maar het afremmen van leesgroepleden die te ver van het boek afwijken is een gevoelige zaak die heel wat diplomatie van de begeleider vraagt. Bepaalde thema’s die in het boek aangesneden worden kunnen er gemakkelijk toe leiden dat leesgroepleden hun eigen levenservaringen beginnen te vertellen. Wanneer de leesgroep bij aanvang heeft afgesproken om dit niet te doen, maar bepaalde leden deze afspraak toch niet respecteren, dan kan dit vaak tot ergernissen bij de leesgroepleden leiden. Bovendien bestaat het gevaar dat deze deelnemers geïsoleerd raken en dat de sfeer in de leesgroep verpest wordt. Het is belangrijk dat de leesgroep het plezier van ontmoeting en het lezen versterkt. De begeleider kent na enige tijd de leesgroepleden die gemakkelijk vervallen in het vertellen van persoonlijke anekdotes en kan hierop al van bij de voorbereiding van de boekbespreking anticiperen. De begeleider kan best zo snel mogelijk ingrijpen wanneer van het boek wordt afgeweken en dit niet geapprecieerd wordt in de groep. Dit kan door met een vraag meteen terug te koppelen naar het boek, bijvoorbeeld de vraag hoe het personage ermee omgaat, de vraag of dit thema in andere gelezen leesgroepboeken ook behandeld werd en hoe,… Soms moet de begeleider explicieter ingrijpen door de afspraak te herhalen om het eerst bij de boekbespreking te houden en op het einde van de sessie of tijdens de pauze persoonlijke ervaringen uit te wisselen. In extreme gevallen kan het nodig zijn om de persoon in kwestie tijdens de pauze of na de sessie even apart te spreken en samen een oplossing te zoeken. Aangezien dit een gevoelig en moeilijk aspect is van leesgroepbegeleiding zou ook op het forum leesgroepen over een geschikte aanpak gediscussieerd kunnen worden. 

 

De leesgroepsessie kan op gepaste manier afgesloten worden door bijvoorbeeld nog eens de rondvraag te herhalen en te polsen naar de eventueel gewijzigde mening van de leesgroepleden over het boek of naar wat hen zal bijblijven van de bespreking. Er kan ook gevraagd worden om het boek een score te geven of om het boek in drie kernwoorden te omschrijven.

 

In Praktijkboek voor leeskringen worden ook praktische tips gegeven voor het leiden van een leesgroepgesprek. De begeleider kan voor interactie zorgen door vragen te stellen, het gesprek te sturen, zaken te suggereren en meningen samen te vatten. Het is daarbij ook belangrijk dat de leesgroepbegeleider non-verbale signalen van de leden kan interpreteren. Bovendien moet de leesgroepbegeleider op deze signalen kunnen inspelen door wie wil aan het woord te laten, iedereen bij het gesprek te betrekken of zaken te verduidelijken. Wanneer het gesprek van het boek begint af te dwalen kan de begeleider gebruik maken van citaten in verband met het boek die hij of zij tijdens de voorbereiding verzameld heeft. Wanneer iedereen het boek goed vond kan de begeleider toch zorgen voor een levendige discussie door los van zijn of haar eigen mening tegenargumenten aan te brengen, door te vragen om bepaalde zaken uit het boek op moreel niveau te beoordelen, door de leden de tegenstellingen in het verhaal te laten achterhalen en gerichte vragen te stellen over de thematiek en de personages. Een onzekere deelnemer kan gestimuleerd worden door bijvoorbeeld meer afgebakende vragen te stellen of door er een aantal op voorhand te geven zodat de deelnemer zich hierop kan voorbereiden. Een dominante deelnemer kan afgeremd worden door de andere deelnemers ook aan te moedigen hun mening te delen of door deze deelnemer het laatste woord te beloven. Verder kan de begeleider de woorden van de praatgrage deelnemer bondiger samenvatten. De begeleider kan ook humor gebruiken wanneer er te veel van het boek wordt afgeweken en desnoods deze persoon onderbreken en het woord aan een andere deelnemer geven. In uiterste gevallen moet de leesgroepbegeleider een te dominante deelnemer apart nemen en de kwestie bespreken. Een enthousiaste deelnemer kan ingeschakeld worden om bijvoorbeeld een aparte uiteenzetting voor de leesgroep te houden over zijn of haar interessegebied in het kader van een bepaalde boekbespreking. Ten slotte blijkt uit dit praktijkboek dat de reden waarom deelnemers wegblijven vaak van praktische aard is, maar soms ligt het ook aan de boekenkeuze of de verwachtingen van de deelnemers. De begeleider kan proberen de afhaker apart te spreken om de reden te achterhalen en indien nodig een oplossing te zoeken in samenspraak met de andere groepsleden.  

 

In het tijdschrift Boek-delen worden ook portretten van leeskringen gegeven en hun werkwijze wordt telkens toegelicht.  

 

Terug naar bovenaan pagina

 

Aansluitende activiteiten

 

De meeste leesgroepen organiseren ook regelmatig een extra activiteit naast de gewone boekbesprekingsessies. Deze activiteit sluit meestal inhoudelijk aan bij wat de leesgroep gelezen en besproken heeft. VCOB stelde voor dit op bovenlokaal niveau te ondersteunen door aan leesgroepen verwante projecten of activiteiten te organiseren en stimuleren, zoals bijvoorbeeld een themawandeling.  

 

In sommige leesgroepen wordt de auteur uitgenodigd om over zijn of haar werk te vertellen. Stichting Lezen steunt bibliotheken financieel bij auteurslezingen wanneer aan bepaalde voorwaarden voldaan is. Daarnaast staat op de website ook een lezingendraaiboek met tips voor het voorbereiden en organiseren van een geslaagde auteurslezing.

 

Ook thematische lezingen worden regelmatig georganiseerd in het kader van de leesgroep. Bijvoorbeeld een lezing over het thema uit een besproken boek, over een bepaald literair genre of over de literatuur van een bepaald land. Onder andere Leesweb verzorgt zulke literaire themacursussen en vormingscursussen.

 

Er kunnen ook uitstappen in leesgroepverband georganiseerd worden rond bijvoorbeeld het thema of de periode van een boek. Een bezoek aan de streek waar het boek zich afspeelt of de woonplaats van de auteur zijn ook mogelijkheden. In het Praktijkboek voor leeskringen worden in het hoofdstuk ‘Een boek achterna reizen’ dertig Belgische en Nederlandse plaatsen en streken toegelicht met het oog op een literaire uitstap. Voor Vlaanderen worden Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Lier en Sint-Niklaas besproken. Ook bijvoorbeeld literaire musea kunnen bezocht worden in het kader van de leesgroep. Ook elk nummer van Boek-delen bevat tips voor literaire uitstapjes en een literair agenda die ook deels op Vitaal.nl kan geraadpleegd worden en volledig via de elektronische nieuwsbrief. Deze nieuwsbrief vermeldt ook toneelstukken gebaseerd op boeken die een interessante vergelijkingsoefening kunnen zijn voor de leesgroep. Via UiT in Vlaanderen kan snel een overzicht gegenereerd worden van toneelstukken die in aanmerking zouden komen in het kader van de leesgroep. Met de leesgroep naar Uitgelezen Live gaan als er een boek aan bod komt dat ook in de leesgroep is besproken kan ook een leuke mogelijkheid zijn. Op de literatuurrubriek van Vooruit wordt een overzicht gegeven van de geplande Uitgelezen live sessies en kunnen de vorige edities integraal bekeken worden.

 

Veel boeken worden verfilmd en met de leesgroepleden naar de bioscoop gaan om de verfilming van een besproken boek op groot scherm te bekijken kan een leuke aanvulling zijn voor de leesgroepsessies. The Internet Movie Database is een website waarop gemakkelijk gedetailleerde informatie over bestaande en geplande boekverfilmingen terug te vinden is. Wanneer een verfilming nog niet in België of in andere landen is uitgebracht staat er op YouTube toch vaak al een promotietrailer om de film aan te kondigen. Het kan een leuke aanvulling zijn om deze trailer op het einde van de boekbespreking alvast te laten zien aan de leesgroepleden en als de leesgroep een blog heeft het YouTube-filmpje te integreren in de blog. Via Let Me Watch This is vaak de volledige filmversie te bekijken, al moet je de kwaliteit ervan controleren. Bibliotheken met een DVD-collectie hebben vaak een uitgebreid aanbod aan boekverfilmingen en kunnen dus ook gemakkelijk zelf een filmavond voor de leesgroep organiseren.  Via zoeken.bibliotheek.be kan meteen een overzicht van de verfilmde boeken opgevraagd worden en zowel hier als in de provinciale catalogi kan de beschikbaarheid van de boekverfilming in andere bibliotheken gecontroleerd worden. De bibliotheek van Hoogeveen (NL) heeft bijvoorbeeld ook een keuzelijst van verfilmde boeken in hun collectie gemaakt die voor inspiratie kan zorgen. De website van stad Waregem geeft wekelijks een overzicht van boekverfilmingen op televisie, dit kan interessant zijn voor de begeleider om filmtips van besproken boeken aan de leesgroepleden te kunnen meedelen.

 

Op televisie zijn er tegenwoordig ook veel programma’s waarin boeken aan bod komen. In het nieuwe cultuurmagazine Cobra TV van Canvas worden onder andere auteurs geïnterviewd. Zo hebben onder andere Jonathan Safran Foer, Charlotte Mutsaers en David Grossman al in het programma over hun werk verteld. De afleveringen zijn beschikbaar via de website en kunnen zo in de leesgroep getoond worden. Het programma Iets met boeken van Canvas en VPRO heeft ook een uitgebreide website waarop de afleveringen te herbekijken zijn. Daarnaast zijn er ook audiofragmenten, literaire informatie en een luik voor lezers die hun boekentips en –beoordelingen willen delen op terug te vinden. In het programma Man bijt hond op Eén worden in het onderdeel Korte Inhoud literaire klassiekers samengevat. In De Laatste Show op Eén is er wekelijks de rubriek De Boekenberg waarin aanraders en minder goede boeken besproken worden door een tv-gast. Op de website van De Laatste Show staat alle informatie hierover verzameld onder het luik Boeken en de videofragmenten van De Boekenberg zijn ook opzoekbaar op het trefwoord boekenberg op deze website. De Nederlandse krant NRC Handelsblad biedt op internet NRC.tv aan. In de rubriek NRC leest zijn videofilmpjes te vinden waarin chef Boeken van het NRC Handelsblad, Pieter Steinz, boeken bespreekt.  

 

De meeste bibliotheken beschikken ook over een collectie luisterboeken die kunnen aangewend worden in een leesgroep. Vooral wanneer het boek voorgelezen is door de auteur zelf kan het een leuke aanvulling zijn om een fragment ervan aan de leesgroepleden te laten horen, bijvoorbeeld Tommy Wieringa leest Joe Speedboot. Soms wordt er in een boek verwezen naar een bepaalde muziekgroep, zanger of lied. In Kalme chaos van Sandro Veronesi, bijvoorbeeld, wordt regelmatig naar Radiohead verwezen. De meeste leesgroepleden zullen het waarderen wanneer na de bespreking naar een muziekfragment hiervan geluisterd kan worden. Wanneer de CD niet in de bibliotheekcollectie te vinden is, kunnen bijvoorbeeld sociale muzieksites zoals Deezer en Last.fm of de website van Amazon een oplossing bieden voor het beluisteren van het muziekfragment.

 

Ook podcasts kunnen gebruikt worden om een bespreking van het leesgroepboek te laten beluisteren of een fragment uit het boek of ander werk van de auteur te laten horen. Via de website van Radioboeken zijn verschillende Vlaamse en Nederlandse auteurs die voorlezen uit eigen werk. VPRO biedt de podcasts Boeken op Radio aan waarin boeken worden besproken en auteurs geïnterviewd worden over hun werk. Het Radio 1-programma Een leven in boeken van Friedl Lesage kan ook online herbeluisterd worden in de leesgroep. De catalogus van openbare bibliotheek Gent geeft in de rubriek Aanraders een overzicht van de boeken die in dit radio-programma besproken werden. Ook op Studio Brussel bespreekt Sofie Lemaire op donderdag tijdens de uitzending van De wereld van Sofie een boek. De laatste aflevering van dit programma kan steeds online herbeluisterd worden. Het cultuurprogramma Babel van radio Klara waarin onder andere schrijvers over hun werk vertellen kan ook via de website van Klara herbeluisterd worden. Pieter Steinz van NRC Handelsblad interviewt elke maand auteurs over hun werk voor Lezen &Cetera Live . Deze interviews met onder andere Tommy Wieringa, Nicci French en Abdelkader Benali zijn online te beluisteren en te downloaden.  

 

In het boek Lezen en Leesclubs geeft Inge Drewes de tip om eens een Tupperware-boeken-party te organiseren met de leesgroep. Dit houdt in dat de leden boeken uit hun eigen collectie meebrengen die wel de moeite waard zijn om te lezen, maar die ze niet zullen herlezen. De leesgroepleden kunnen deze boeken dan aan de andere leden aanraden door de inhoud kort te bespreken en vervolgens kan er geruild worden.

 

Wie een literaire quiz wil houden met de leesgroep kan inspiratie opdoen in het boek Lezen &tcetera: gids voor wereldliteratuur waar 26 korte quizzen in staan rond verschillende literaire thema’s.

 

 

Deelnemen met de leesgroep aan de Boekdelenprijs kan ook een extra activiteit voor de leesgroep zijn. 

 

De locatie van de leesgroepsessie eens inkleden in de sfeer van het boek of eten wat de personages in het boek aten kan voor variatie zorgen in de gewone sessies. 

 

Verder kan het aanwenden van een web 2.0 toepassing in de leesgroep een extra activiteit vormen. Bijvoorbeeld het maken en onderhouden van een blog met de leesgroep of een groeppagina aanmaken en recensies plaatsen op LibraryThing kunnen een leuke aanvulling zijn voor de leesgroepleden. De leesgroepleden kunnen zo aan hun vrienden en familie iets concreets tonen over hun hobby en het biedt sommige leden de kans om te leren omgaan met nieuwe media. Daarnaast maakt de aanwezigheid op internet de leesgroep zichtbaarder, de toepassing kan zorgen voor een moderner imago en eventueel dienen als een communicatie- en promotiekanaal.

 

Terug naar bovenaan pagina

Comments (0)

You don't have permission to comment on this page.